Opublikowano 23/04/2024
„Nie jestem zbyt dobry w projektowaniu. Doskonale zdaję sobie z tego sprawę. Jednak zwracam szczególną uwagę na to, co mnie otacza”
Riken Yamamoto
To przewrotne słowa Rikena Yamamoto, laureata najważniejszej nagrody architektonicznej świata w 2024 roku, nagrody Pritzkera z książki wydanej w 2012 roku „Riken Yamamoto - Pamiętnik 34 lat”. 5 marca 2024 roku Riken Yamamoto został ogłoszony 53. laureatem Nagrody Pritzkera, jako dziewiąty Japończyk w historii zdobywający ten laur. Kapituła nagrody doceniła humanistyczne wartości projektów architekta, podkreślając szczególną wrażliwość na wspieranie społeczności i wzmacnianie więzi. Podobnie jak inni, docenieni wcześniej japońscy architekci. np. Arata Isozaki w 2019 roku, Shigeru Ban w 2014 roku czy Toyo Ito rok wcześniej, wszyscy wyróżniali się nie tyle stylem, tylko filozofią projektowania łączącą funkcje publiczne z prywatnymi i jej konsekwentnym wdrażaniem w życie. Skromność to drugie imię Riken Yamamoto, ale nie ulega wątpliwości, że jest jednym z najbardziej znaczących współczesnych japońskich architektów, który swoją karierę rozwinął na międzynarodową skalę. Jego twórczość jest wyjątkowa z powodu nie tylko estetycznej jakości, ale także zaangażowania w tworzenie architektury, która integruje się z otaczającym środowiskiem oraz spełnia potrzeby użytkowników.
Riken Yamamoto urodził się w 1945 roku w Pekinie w japońskiej rodzinie i już jako dziecko trafił do ojczyzny swoich rodziców. Zamieszkał w Jokohamie, w domu, który rodzice zbudowali tak, aby poza mieszkaniem mieścił również od frontu aptekę, którą prowadziła jego matka. Yamamoto twierdzi, że życie w takim budynku, na pograniczu strefy prywatnej i publicznej, nauczyło go wrażliwości na społeczność. Yamamoto skończył studia architektoniczne na Uniwersytecie Nihon w 1968 roku, a trzy lata później obronił dyplom na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Tokio. W 1973 roku założył własną pracownię Riken Yamamoto & Field Shop. Równie ważnymi doświadczeniami, które go ukształtowały, były liczne podróże, często w towarzystwie jego mentora Hiroshi Hara, do Europy, Północnej Afryki, na Bliski Wchód, do USA, Meksyku, Kolumbii czy Peru.
Po trzęsieniu ziemi w Japonii w 2011 roku, które spowodowało znaczne zniszczenia budynków, nastąpił przełom w karierze Yamamoto. Architekt rozpoczął projektowanie znacznie szerszego zakresu obiektów niż wcześniej: rezydencji prywatnych, mieszkań komunalnych, szkół podstawowych, budynków uniwersyteckich oraz przestrzeni publicznych. W odpowiedzi na tragedię w Tohoku, założył Local Area Republic Labo - instytut zajmujący się działalnością społeczną poprzez projektowanie architektoniczne. Dodatkowo ustanowił Nagrodę Republiki Lokalnej dla młodych architektów wyróżniających się odwagą projektową i poszukujących nowych idei na przyszłość.
Jednym z charakterystycznych elementów twórczości Yamamoto jest umiejętność łączenia nowoczesnych technologii i materiałów z tradycyjnymi japońskimi wartościami i kulturą. Jego projekty często odzwierciedlają minimalistyczny styl, ale zarazem są funkcjonalne
i praktyczne, oparte na koncepcji harmonii między człowiekiem a otoczeniem naturalnym oraz między przestrzenią publiczną a prywatną. Budynki projektowane przez Yamamoto, czy to prywatne, czy publiczne, cechuje prostota i klarowność układu, oszczędność form czy elementów, a także zastosowanych materiałów: są jasne, przejrzyste, niekiedy prawie futurystyczne w swojej transparentności, otwartości i przestrzenności. Ważnym aspektem twórczości Yamamoto jest również jego zaangażowanie w projektowanie zrównoważone i ekologiczne. Stara się on maksymalnie wykorzystywać naturalne źródła światła i energii, a także integrować zielenią swoje projekty, co przyczynia się do stworzenia zdrowszych i bardziej przyjaznych dla ludzi przestrzeni.
Oto kilka z najbardziej znanych projektów tego japońskiego architekta:
Tokyo International Forum - jedno z największych centrów kongresowych w Japonii, znane z charakterystycznej, przypominającej żagiel, szklanej elewacji, którego centrum składa się z wielu sal konferencyjnych, teatrów, restauracji i galerii. Projekt ten jest uznawany za symbol współczesnej architektury w Tokio.
Sapporo Dome - wielofunkcyjny stadion w Hokkaido charakteryzuje się unikalnym dachem, który może być otwierany i zamykany w zależności od warunków pogodowych. Sapporo Dome jest wykorzystywany jako miejsce różnorodnych wydarzeń sportowych i rozrywkowych.
Yamaguchi Center for Arts and Media (YCAM) - kompleks kulturalny w prefekturze Yamaguchi łączy w sobie przestrzenie wystawowe, teatralne, edukacyjne oraz przestrzenie do eksperymentowania z nowymi technologiami medialnymi. Projekt ten odzwierciedla innowacyjne podejście Yamamoto do scalania sztuki, technologii i społeczeństwa.
Asakusa Culture and Tourist Center - znane również jako Sanja Conference Hall, centrum kultury i turystyki w dzielnicy Asakusa w Tokio. Budynek składa się z wielu sal konferencyjnych, przestrzeni wystawowych oraz punktów informacyjnych dla turystów. Jest doskonałym przykładem projektu, który spaja nowoczesną architekturę z tradycyjnym otoczeniem.
Nagasaki Prefectural Art Museum - zlokalizowane w prefekturze Nagasaki muzeum sztuki jest przykładem nowoczesnej architektury, która wtapia się w naturalne otoczenie. Charakteryzuje się elegancką formą i wykorzystaniem dużych przeszkleń harmonijnie łączących wnętrza z zewnętrzem.
„Dla mnie rozpoznanie przestrzeni oznacza rozpoznanie całej społeczności” - podkreśla Yamamoto. „Obecne podejście architektoniczne kładzie nacisk na prywatność, negując konieczność relacji społecznych. Jednak nadal możemy szanować wolność każdej jednostki, żyjąc razem w przestrzeni architektonicznej jako republika, wspierając harmonię między kulturami i fazami życia”.
I właśnie dlatego, nawet przy projektowaniu domów jednorodzinnych, architekt stara się kształtować je tak, aby łączyły środowisko naturalne i zabudowane, otwierając się zarówno na gości, jak i przechodniów. Projektując osiedla - bardzo często komunalne, dla uboższej ludności - także poświęca wiele uwagi otoczeniu mieszkań, ich przenikaniu z obszarami półprywatnymi, ale i z otaczającymi ulicami. Prace Riken Yamamoto są doceniane zarówno za ich funkcjonalność, jak i za integrację z otaczającym środowiskiem i spełnianiem potrzeb społeczności, dla których są przeznaczone. I ta wyjątkowa wrażliwość i umiejętność stanowią o kunszcie tego wybitnego architekta, który inspiruje kolejne pokolenia architektów - wizjonerów podszytych chęcią zmiany rzeczywistości na lepsze.
Chcesz porozmawiać o kompleksowym wykończeniu wnętrz inwestycji?
Zapraszamy do kontaktu!
