Opublikowano 16/12/2024
25 października 2024 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W ramach inauguracji zaplanowano ponad 100 różnorodnych wydarzeń, które potrwały aż do 10 listopada, celebrując nowy rozdział w polskiej kulturze. Budynek instytucji, która od lat pełni kluczową rolę w promowaniu współczesnej kultury i sztuki w Polsce, został zaprojektowany przez renomowanego amerykańskiego architekta Thomasa Phifera, ucznia znanego modernisty Richarda Meiera. Bryła wyraźnie nawiązuje do modernistycznej tradycji urbanistycznej tej części Warszawy i komponuje się z budynkami Ściany Wschodniej oraz Pałacem Kultury i Nauki, tym samym stając się elementem centralnego placu stolicy, czyli Placu Defilad, oczywiście.
„Jako architekt czuję ogromną satysfakcję, widząc ten budynek – pięknie zrealizowany z betonu, drewna i stali nierdzewnej.” – tak podczas otwarcia powiedział Thomas Phifer, autor projektu.
Wizja architekta była ściśle związana z transformacją Polski, a zwłaszcza Warszawy na przestrzeni ostatnich lat:
„Kiedy przyjechałem tu 10 lat temu, poczułem tego niezwykłego, nowego ducha, który stał się początkiem pomysłu na to miejsce. Wiele spotkań, rozmów i podpisanych umów doprowadziło do tego, że dziś możemy zebrać się w Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Dla mnie, architekta, to niezwykłe uczucie, kiedy patrzę na ten gmach - pięknie wykonany z betonu, drewna i stali nierdzewnej. Wszystko tutaj zostało stworzone przez lokalnych rzemieślników. Świadomość, jak wiele ten gmach oznacza dla Warszawy i Polski jest dla mnie powodem do dumy.” - wspominał Thomas Phifer, pomysłodawca i twórca budynku.
A jak inspiracje i wyobrażenia przełożyły się na projekt i realny budynek, którego dużą bryłę z powściągliwą fasadą z białego betonu architektonicznego, umieszczoną pomiędzy strzelistą strukturą radzieckiego Pałacu Kultury i Nauki a Domami Centrum, nie sposób pominąć? Przyjrzyjmy się bliżej architekturze Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Budynek Muzeum Sztuki Nowoczesnej jest minimalistyczną bryłą z betonu i szkła zbudowaną na planie dwóch prostokątów. Wnętrza zaprojektowano z myślą o elastyczności i funkcjonalności - przestrzenie wystawiennicze mogą być dostosowywane do różnorodnych potrzeb kuratorów i artystów. Jasne, przestronne sale tworzą neutralne tło dla dzieł sztuki, co jest zgodne z filozofią „white cube” popularną w muzeach na całym świecie.
Parter budynku wyróżnia się przeszklonym foyer z wejściami od ul. Marszałkowskiej i pasażu, tworząc otwartą i przyjazną przestrzeń. Mieszczą się tu: audytorium, strefa edukacyjno-wykładowa, galeria wystaw czasowych, sklep oraz kawiarnia, które pełnią funkcje publiczne i są widoczne z zewnątrz.
Centralnym punktem budynku jest imponująca, doskonale oświetlona klatka schodowa - hol o wysokości kilku kondygnacji. Tworzą go dwubiegowe schody, które zapewniają wygodny dostęp do przestrzeni wystawienniczych na wyższych kondygnacjach.
Muzeum składa się z sześciu kondygnacji - czterech naziemnych i dwóch podziemnych o powierzchni ponad 20 tys.m², z czego znaczną część - 4,5 tys.m² zajmują galerie wystawowe. Dwie najwyższe z nich zostały zaprojektowane tak, aby korzystać z naturalnego światła, które delikatnie przenika przez świetliki umieszczone na dachu. Z kolei niższe galerie oferują idealne warunki dla dzieł wymagających precyzyjnej kontroli oświetlenia. Oprócz tego w budynku znajdują się biblioteka, przestrzenie edukacyjne, kino oraz kawiarnia, tworząc miejsce otwarte zarówno dla miłośników sztuki, jak i dla tych, którzy szukają miłej przestrzeni do spędzenia wolnego czasu w centrum miasta.
Z kolei na pierwszej kondygnacji podziemnej zaprojektowano kino na 150 miejsc, przestrzeń edukacyjną, pracownie konserwatorskie, magazyny i pomieszczenia techniczne. Druga kondygnacja podziemna została przeznaczona na przechowywanie i konserwację dzieł sztuki oraz dodatkowe zaplecze techniczne. Natomiast przestrzeń przed muzeum zaplanowano jako forum - miejsce spotkań i wydarzeń kulturalnych łączące plac Centralny z Parkiem Świętokrzyskim.
To pierwszy w Polsce i największy w Europie budynek z podwieszaną fasadą wykonaną z betonu. Jest również pierwszym w Europie projektem autorstwa Thomasa Phifera - uznanego architekta, który zaprojektował wiele prestiżowych muzeów na świecie, takich jak North Carolina Museum of Art w Raleigh czy Glenstone Museum w Potomac w Maryland.
Projekt Thomasa Phifera od samego początku wzbudzał mieszane uczucia. Jego surowa, ascetyczna forma spotkała się z krytyką części środowiska architektonicznego i mieszkańców Warszawy, którzy oczekiwali bardziej wyrazistego budynku w tak prestiżowej lokalizacji. Niektórzy zarzucali i nadal zarzucają projektowi brak odniesień do lokalnego kontekstu architektonicznego oraz niewystarczającą próbę dialogu z monumentalnym Pałacem Kultury i Nauki.
Jednocześnie minimalistyczna estetyka obiektu zyskała uznanie za ponadczasowość i uniwersalność. Natomiast entuzjaści projektu podkreślają, że prostota formy pozwala skupić się na dziełach prezentowanych wewnątrz, a nie na samej architekturze, co jest istotne w przypadku muzeum o takim charakterze.
Otwarcie muzeum było bez wątpienia symbolicznym wydarzeniem dla Warszawy - miasta, które od lat dąży do umocnienia swojej pozycji jako centrum kulturalnego Europy Środkowej. To nie tylko przestrzeń do prezentacji sztuki, ale również istotny element rewitalizacji Placu Defilad, mającej na celu uczynienie tego obszaru bardziej przyjaznym i dostępnym dla mieszkańców. W wielu wymiarach nowa siedziba muzeum łączy przeszłość z teraźniejszością, co stało się punktem odniesienia dla programu 16. edycji festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE zatytułowanego - jakże wymownie - „Trudna miłość”.
Mimo kontrowersji wokół architektury, Muzeum Sztuki Nowoczesnej szybko zyskuje popularność wśród warszawiaków i turystów. Jego otwarcie jest początkiem nowego rozdziału w historii tej instytucji, która odgrywa coraz większą rolę w dialogu o współczesnej kulturze i sztuce. Bez względu na opinie, jedno jest pewne – charakterystyczny budynek stał się kolejnym ważnym punktem na mapie stolicy. Jeśli jeszcze nie mieliście okazji zawitać w jego progi, z pewnością warto się tam pojawić, aby doświadczyć przebywania w tej spektakularnej przestrzeni.
Chcesz porozmawiać o kompleksowym wykończeniu wnętrz inwestycji?
Zapraszamy do kontaktu!
